W trakcie tegorocznej 39. edycji Forum Ekonomicznego w Karpaczu odbył się panel nt. społecznej i gospodarczej roli sportu we współczesnym świecie, z udziałem pp. posła Ireneusza Rasia, senatora Wojciecha Ziemniaka, prezesa Zarządu PGE Narodowy Włodzimierza Doli i wiceprezesa PZBS Igora Chalupca. Celem panelu było omówienie roli sportu nie tylko w kontekście poprawy zdrowia obywateli, lecz również jego funkcji wychowawczej, społecznej i kulturowej.

Poseł Ireneusz Raś omówił szeroko rozumiane działania państwa i samorządów w zakresie popularyzacji sportu profesjonalnego i amatorskiego, masowego (biegi, wyścigi, program budowy boisk itp.). Ciekawostka: łączny budżet wydatków na sport sektora publicznego (rząd + samorządy) od czasu transformacji sięgnął już 47 miliardów złotych. A kwota ta nie obejmuje wydatków sponsorskich, prywatnych itp. Senator Wojciech Ziemniak skupił się na przedstawieniu metod popularyzacji sportu wśród dzieci i młodzieży. Prezes Włodzimierz Dola przedstawił różne formy zaangażowania infrastruktury Stadionu Narodowego (m.in. zawody sportowe, imprezy dla amatorów, wydarzenia kulturalne, ochrona zdrowia – szpital COVID, pomoc dla uchodźców). Zebrani omówili też zagrożenia ze strony dopingu oraz e-sportu i zgodnie uznali, że on-line nie może zastąpić kultury fizycznej (w tym sportów umysłowych).

Igor Chalupec miał z kolei okazję przybliżyć osiągnięcia polskiego brydża sportowego zawodowego, ale i działania na niwie społecznej, w tym Program 60+ i program Sport Wszystkich Dzieci.

Wiceprezes PZBS przedstawił wyniki badań (prowadzonych m.in. z udziałem kol. Marka Małysy), mających na celu zweryfikowanie tezy, iż brydż ma pozytywny wpływ na osoby starsze, ich aktywizację i zahamowanie chorób starczych. Począwszy od 2019 r. fundacja Bridge to the People (założona przez wybitnych specjalistów z dziedziny geriatrii, gerontologii, psychologii, socjologii, edukacji, sportu i psychologii) przeprowadza na świecie specjalny program badawczy, finansowany przez Światową Federację Brydżową (WBF), Europejską Ligę Brydżową (EBL), Amerykańską Ligę Brydża Sportowego (ACBL) i wielu sponsorów prywatnych. Badania objęły kilkuset chorych w kilkunastu ośrodkach alzheimerowskich w różnych krajach, w tym w Polsce.

Analizy przeprowadzono przy pomocy statystycznych metod badania. Jedna z nich to MMSE (Mini Mental State Examination) – kwestionariusz, badający stan pamięci i orientacji. Druga to badanie wg skali Perma – metody wypracowanej przez pod koniec lat 90. XX wieku przez dra Martina Selingmana, analizującej stan satysfakcji życiowej (wellbeing) w oparciu o pięć kryteriów: pozytywnych emocji („P” – positive emotions), zaangażowania („E” – engagement), jakości i intensywności relacji społecznych („R” – relationships), poczucia własnej wartości („M” – meaning) i sukcesów, osiągnięć zawodowych lub osobistych („A” – accomplishments). Trzecia metoda analizy to ocena wg skali depresji geriatrycznej GDS – Geriatric Depression Scale, służąca do badania zaawansowania stanów depresyjnych, zaawansowania choroby Alzheimera czy demencji.

Krótko mówiąc: efekty badań były jednoznaczne. Brydż redukuje stany depresyjne, pobudza pracę mózgu, pamięć, umiejętność planowania itp. U niektórych pacjentów zaobserwowano poprawę systemu immunologicznego. Wyniki Mini Mental State Examination były już po dwudziestu tygodniach terapii o 50% lepsze dla pacjentów z grupy brydżowej. Terapia brydżowa, dość łatwa i tania, może przynieść ogromne oszczędności (wydatki funduszy zdrowia na leki i opiekę nad osobami starszymi) plus korzystne zmiany społeczne: redukcję wykluczenia, aktywizację osób starszych, zachowanie więzi społecznych i rodzinnych.

Polski Związek Brydża Sportowego aktywnie uczestniczy zarówno w badaniach, jak i w terapii, organizując zajęcia brydżowe, finansowane przez Fundację PZU oraz Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w ramach Programu 60+. Zorganizowaliśmy ponad trzysta klubów prowadzących zajęcia dla osób starszych. Współpracujemy też z ośrodkami alzheimerowskimi. Skala jest oczywiście nieadekwatna do potrzeb, a barierę stanowi brak dostatecznych funduszy.

Brydż ma jednak również bardzo pozytywny wpływ na ludzi młodych i dzieci. W wyniku przeprowadzonych badań wykazano, że uczy pracy zespołowej, logicznego myślenia, umiejętności matematycznych. W kilku krajach, np. Holandii czy Norwegii, brydż jest obok szachów szkolnym przedmiotem obowiązkowym. A we Francji zajęcia brydżowe prowadzone są w tysiącach szkół.

PZBS od lat współpracuje też z Ministerstwem Sportu i Turystyki w ramach programu Sport Wszystkich Dzieci, organizując zajęcia nauki i gry w brydża w wielu szkołach w Polsce. Skala jest jednak nadal niewielka w stosunku do możliwości.

Podsumowując: cieszy, że ta problematyka pojawiła się w trakcie najważniejszego wydarzenia gospodarczego w Polsce. Była też okazja do pochwalenia się naszymi osiągnięciami, również organizacyjnymi (World Bridge Series Wrocław 2022). Poseł Ireneusz Raś skomentował zresztą, że PZBS jest przykładem profesjonalnie prowadzonego związku sportowego, co wcale nie jest w Polsce regułą... Nasz głos został zatem usłyszany i kropla drąży skałę. Im więcej o tych sprawach mówimy, tym większa szansa na wparcie przydatnych społecznie projektów.

Uczestnicy panelu nt. społecznej i gospodarczej roli sportu we współczesnym świecie podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu – od lewej: moderator Jacek Szczęsny, Igor Chalupec, Włodzimierz Dola, Ireneusz Raś i Wojciech Ziemniak.